یک نصیحت بشنو از من کاندر آن نبود غرض
چون کنی رای مهمی تجربت از پیش کن
طاعت و فرمان حق بر شفقتی بر خلق کن
در همه حال این دو نیت را شعار خویش کن
آب در حلق کریمان از کرم چون نوش ریز
موی بر اندام خصم از بیم هم چون نیش کن
گر تکبر می کنی، با خواجگان سفله کن
ور تواضع می کنی، با مردم درویش کن
معرفت از لفظ دین داران کامل عقل جوی
مشورت با رای نزدیکان دور اندیش کن
گر کسی درد دلی گوید تورا از حال خویش
گوش با درد دل آن عاجز دل ریش کن
(شمس الدین محمد جوینی)
نفس باد صبا مشک فشان خواهد شد
عالم پیر دگر باره جوان خواهد شد
ارغوان جام عقیقی به سمن خواهد داد
چشم نرگس به شقایق نگران خواهد شد
این تطاول که کشید از غم هجران بلبل
تا سرا پرده ی گل نعره زنان خواهد شد
گل عزیز است غنیمت شمریدش صحبت
که به باغ آمد از این راه و از آن خواهد شد
حافظ از بهر تو آمد سوی اقلیم وجود
قدمی نه به وداعش که روان خواهد شد
حافظ
تورا دانش و دین رهاند درست
در رستگاری ببایدت جست
چون خواهی که یابی ز هر بد رها
سر اندر نیازی به دام بلا
بوی در دو گیتی ز بد رستگار
نکو کار گردی بر کردگار
به گفتار پیغمبرت راه جوی
دل از تیرگی ها بدین آب شوی
اگر چشم داری به دیگر سرای
به نزد نبی و وصی گیر جای
بر این زادم و هم بر این بگذرم
چنان دان که خاک پی حیدرم
(حکیم ابوالقاسم فردوسی)
مادر ای مریم بزرگ زمان
خرم از تو بهار ایمان است
قلب سرشار از عطوفت تو
روشن از آفتاب قرآن است
مادر ای کهکشان آینه ها
دست های تو شط خورشید است
در طلوع نگاه خسته ی تو
برق رنگین کمان امید است
بر لبانت شکوفه های دعا
می شکوفد سحر به بانگ اذان
از سپهر رخت ستاره ی اشک
می دمد با تلاوت قرآن
مادر ای آفتاب هستی بخش
زیر پایت بهشت جاوید است
دامن پاکت ای فرشته ی مهر
باغ آیینه گون توحید است
می کند پر، فضای خانه ز عطر
گل سجاده ات به وقت نماز
بانگ الله اکبرت در دل
بشکفاند شکوفه های نیاز
(نصرالله مردانی)
در پیله تا به کی بر خویشتن، تنی؟
-پرسید کرم را ، مرغ از فروتنی-
تا چند منزوی در کنج خلوتی،
در بسته تا به کی، در محبس تنی؟
در فکر رستنم-پاسخ بداد کرم-
خلوت نشسته ام زین روی منحنی
هم سال های من پروانگان شدند
جستند از این قفس،گشتند دیدنی
در جس و خلوتم تا وارهم به مرگ
یا پر برآورم بهر پریدنی
اینک تورا چه شد کای مرغ خانگی!
کوشش نمیکنی ، پری نمی زنی ؟
نیما یوشیج
گر نبود خنگ مطلا لگام
زد بتوان بر قدم خویش گام
ور نبود مشربه از زر ناب
با دو کف دست توان خورد آب
ور نبود جامه ی اطلس تو را
دلق کهن ساتر تن بس تو را
جمله که بینی همه دارد عوض
وز عوضش گشته میسر غرض
آن چه ندارد عوض ای هوشیار
عمر عزیز است ، غنیمت شمار
شیخ بهایی
معنی شعر عمر عزیز :
بیت اول: اگر اسبی که دارای زین و افسار طلایی باشد; نداشته باشیم
می شود با پاهای خود قدم زد و راه رفت.
بیت دوم: اگر لیوانی از طلا ی خالص نباشد
با دو کف دست هم می توان آب خورد
بیت سوم: اگر پیراهنی از پارچه های گران بها و قیمتی نداشته باشیم
پیراهن کهنه و قدیمی که پوشاننده ی تن انسان باشد برای تو کافی است
بیت چهارم: هر چیزی که می بینی جای گزین دارد و عوض دارد
و از دگرگونی و جای گزین آن هدف انسان ها میسر شده است
بیت پنجم: آن چیزی که عوض و جای گزین ندارد
عمر گران بهاست که ما باید قدرش را بدانیم
زین گفته سعادت تو جویم
پس یاد بگیر هر چه گویم
می باش به عمر خود سحرخیز
و ز خواب سحرگهان بپرهیز
با مادر خویش مهربان باش
آماده ی خدمتش به جان باش
با چشم ادب نگر پدر را
از گفته ی او مپیچ سر را
چون این دو شوند از تو خرسند
خرسند شود از تو خداوند
چون با ادب و تمیز باشی
پیش همه کس عزیز باشی
می گوش که هر چه گوید استاد
گیری همه را به چابکی یاد
زنهار مگو سخن به جز راست
هر چند تورا در آن ضرر هاست
هر سب که روی بر جامه ی خواب
کن نیک تأمل اندر این باب
کان روز به علم تو چه افزود
و ز کرده ی خود چه برده ای سود
روزی که در آن نکرده ای کار
آن روز ز عمر خویش مشمار